Koniec roku obrotowego, zamknięcie ksiąg rachunkowych – Ministerstwo odpowiada na pytania

W lipcu Ministerstwo Finansów dokonało kolejnej interpretacji przepisów ustawy o rachunkowości. W ten sposób rozwiało liczne wątpliwości przedsiębiorców, księgowych i biegłych rewidentów. Jak poradzić sobie w niestandardowych sytuacjach? Kiedy następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych? Kiedy kończy się rok obrotowy? Między innymi na te pytania odpowiadamy w niniejszym artykule.

Rok obrotowy a zamknięcie ksiąg rachunkowych

Najwięcej problemów, zgłaszanych przez przedsiębiorców dotyczy kwestii zamknięcia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdania finansowego na inny dzień niż na koniec przyjętego przez jednostkę roku obrotowego. Podatnicy nie są pewni jak w tej sytuacji należy sporządzić “roczne” sprawozdanie finansowe i jak do tego wszystkiego odnieść realizację obowiązków podatkowych. Ministerstwo Finansów w swojej interpretacji wskazało, że definicja roku obrotowego została uregulowana w art. 3 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości. Wynika z niej, że przez rok obrotowy rozumie się rok kalendarzowy lub inny okres, trwający 12 kolejnych, pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy powinien zostać określony w umowie lub statucie danego podmiotu. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie roku, dopuszczalne jest wydłużenie roku obrotowego i zakończenie go dopiero z końcem kolejnego roku. Ma to ogromne znaczenie dla kwestii sprawozdawczości. Dopiero w tym momencie można bowiem zamknąć księgi rachunkowe i sporządzić sprawozdanie finansowe.

Sprawozdanie finansowe a roczne sprawozdanie finansowe

W interpretacji Ministerstwa Finansów położono również nacisk na rozróżnienie sprawozdania finansowego i rocznego sprawozdania finansowego. To drugie sporządza się na podstawie ksiąg rachunkowych za rok obrotowy. Obowiązek ten wynika natomiast z art. 12 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Z kolei zamknięcie ksiąg rachunkowych w innym terminie (na przykład na dzień poprzedzający dzień postanowienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości) generuje obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego, które nie jest rocznym sprawozdaniem finansowym. Należy zatem podkreślić, że zatwierdzeniu na podstawie art. 53 ust. 1 ustawy o rachunkowości podlega wyłącznie roczne sprawozdanie finansowe. Podobnie zresztą badaniu w oparciu o art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

Na jaki dzień ustalić stan aktywów i pasywów?

Pewne wątpliwości pojawiły się również w odniesieniu do sporządzania bilansu aktywów i pasywów. Z art. 46 ust. 1 ustawy o rachunkowości wynika bowiem, że stan tych składników majątku powinien zostać ustalony na dzień kończący bieżący i poprzedni rok obrotowy. A co w sytuacji, w której bilans sporządza się na inny dzień? Może przecież zdarzyć się wskazany wyżej przypadek postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości. Wówczas należy przyjąć stany aktywów i pasywów na ten dzień, a także na dzień kończący rok obrotowy bezpośrednio poprzedzający ten dzień bilansowy. Podobnie w odniesieniu do rachunku zysków i strat konieczne jest oddzielne wskazanie przychodów, kosztów, zysków i strat, a także obowiązkowego obciążenia wyniku finansowego za bieżący okres sprawozdawczy i analogiczny okres sprawozdawczy poprzedniego roku obrotowego.

Kontynuacja działalności przez jednostkę przejmowaną

Ostatnia kwestia, wyjaśniana przez Ministerstwo Finansów dotyczyła natomiast kwestii łączenia i przejmowania jednostek w kontekście przyjęcia zasady kontynuacji działalności przez jednostkę przejmowaną. W ocenie Ministerstwa Finansów łączenie i przejmowanie jednostek ma inny charakter niż wycena na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych w takich przypadkach jak chociażby klasyczne zakończenie działalności jednostki. W tym przypadku należy przede wszystkim stosować art. 12 ust. 2 pkt 5 ustawy o rachunkowości. Zamknięcie ksiąg nastąpi zatem na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziału lub połączenia powstaje nowa jednostka. Tym dniem jest oczywiście dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru połączenia lub podziału. Do wyceny aktywów i pasywów w tym przypadku nie stosuje się natomiast art. 29 ustawy o rachunkowości.

Kancelaria Magnet – wspieramy rozwój przedsiębiorstw

Nasi specjaliści na bieżąco udzielają klientom niezbędnej pomocy, związanej z obowiązkami sprawozdawczymi. Nie tylko badamy sprawozdania finansowe, ale również świadczymy usługi, związane z ich sporządzaniem, a także szeroko rozumiane doradztwo podatkowe i finansowe. Zapraszamy do kontaktu.