Coroczne obowiązki sprawozdawcze niektórych podmiotów są bardzo złożone. Część jednostek musi zadbać nie tylko o sporządzenie klasycznego sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności. Grupy kapitałowe powinny pomyśleć także o skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Co warto o nim wiedzieć? To wskazujemy w naszym artykule.

Kto ma obowiązek złożenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego?

Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości każda jednostka dominująca, mająca siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sporządza roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej. To sprawozdanie obejmuje dane jednostki dominującej i jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli, bez względu na ich siedzibę. Dane zestawione powinny być w taki sposób, jakby grupa kapitałowa stanowiła jedną jednostkę. Sprawozdaniem obejmuje się także dane pozostałych jednostek podporządkowanych, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości.

Kto nie podlega obowiązkowi złożenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego?

Ustawa o rachunkowości przewiduje pewne wyjątki od wymogu składania skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Tego sprawozdania może nie składać jednostka dominująca, jeżeli na dzień bilansowy roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy łączne dane jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych każdego szczebla:

1. przed dokonaniem wyłączeń konsolidacyjnych, o których mowa w ustawie o rachunkowości, nie przekroczyły co najmniej dwóch z trzech następujących wielkości: 38.400.000 zł w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego; 76.800.000 w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy; 250 osób w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty;
2. po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych, o których mowa w ustawie o rachunkowości, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości: 32.000.000 zł w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego; 64.000.000 zł w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy; 250 osób w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Dodatkowo jednostka dominująca, zależna od innej jednostki, mającej siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego, może nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego, jeżeli:

1. jednostka dominująca wyższego szczebla posiada 100% udziałów tej jednostki, przy czym nie są brane pod uwagę udziały w tej jednostce posiadane przez członków jej organów administrujących, zarządzających lub nadzorujących z mocy prawa lub z tytułu zobowiązania określonego w jej statucie lub umowie;
2. jednostka dominująca wyższego szczebla posiada co najmniej 90% udziałów tej jednostki, a pozostali udziałowcy tej jednostki zatwierdzili decyzję o niesporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

Warto jednak pamiętać, że jednostka dominująca, która jest zwolniona ze sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego, traci to prawo, jeżeli na dzień bilansowy roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy przekroczyła dwie z określonych wyżej wielkości, ze skutkiem dla bieżącego roku obrotowego.

Kiedy konsolidacja nie obejmie jednostki zależnej?

Ustawodawca przewidział także sytuację, w której konsolidacją można nie obejmować jednostki zależnej. Stanie się tak wtedy, gdy po pierwsze udziały tej jednostki zostały nabyte, zakupione lub pozyskane w innej formie, z wyłącznym ich przeznaczeniem do późniejszej odsprzedaży, w terminie jednego roku od dnia ich nabycia, zakupu lub pozyskania w innej formie. Po drugie, gdy występują poważne długoterminowego ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad jednostką, które wyłączają swobodne dysponowanie jej aktywami netto, w tym wypracowanym przez tę jednostkę zyskiem netto, lub które wyłączają sprawowanie kontroli nad organami kierującymi tą jednostką. Po trzecie, gdy bez ponoszenia niewspółmiernie wysokich kosztów lub bez zbędnej zwłoki nie można uzyskać informacji niezbędnych do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego, przy czym może mieć to zastosowanie w wyjątkowych przypadkach, które zostaną odpowiednio udokumentowane.

Z czego składa się skonsolidowane sprawozdanie finansowe?

W oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości skonsolidowane sprawozdanie finansowe składa się z pięciu zasadniczych części. Po pierwsze ze skonsolidowanego bilansu. Po drugie ze skonsolidowanego rachunku zysków i strat. Po trzecie ze skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych. Po czwarte ze skonsolidowanego zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym. Po piąte natomiast z informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Do skonsolidowanego sprawozdania finansowego należy także dołączyć odpowiednie załączniki, czyli przede wszystkim sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej. W pewnych przypadkach należy podać informacje o udziałach własnych posiadanych przez jednostkę dominującą, jednostki wchodzące w skład grupy kapitałowej oraz osoby działające w ich imieniu. Co przy tym istotne, sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej można sporządzić łącznie ze sprawozdaniem z działalności jednostki dominującej jako jedno sprawozdanie. Niektóre jednostki zobligowane są także do złożenia specjalnego oświadczenia grupy kapitałowej na temat informacji niefinansowych.

Jakie są metody konsolidacji?

W zależności od sytuacji, stosowane są różne metody konsolidacji. Dane jednostki zależnej konsoliduje się co do zasady metodą konsolidacji pełnej. Dane jednostek współzależnych wykazuje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym przy zastosowaniu metody proporcjonalnej lub metody praw własności. Udziały w jednostce stowarzyszonej wykazuje się natomiast metodą praw własności. Jeżeli z kolei jednostki grupy kapitałowej, objęte konsolidacją, posiadają udziały w jednostkach współzależnych, to dane tych jednostek obejmuje się skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym przy zastosowaniu metody proporcjonalnej lub metody praw własności. Dodatkowo jeżeli jednostki grupy kapitałowej, objęte konsolidacją, posiadają udziały w jednostkach stowarzyszonych, to dane tych jednostek wykazuje się w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym metodą praw własności. W przypadku gdy te jednostki stowarzyszone sporządzają skonsolidowane sprawozdania finansowe, to metodę praw własności stosuje się natomiast do aktywów netto wykazanych w ich skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych. To oczywiście ogólne zasady. Biegły rewident w ramach audytu podpowie, jakie odrębności mogą jeszcze w tym zakresie wystąpić.

Szczegółowe wymogi dotyczące sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego zawarto w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 25 września 2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych.

Do kiedy należy sporządzić skonsolidowane sprawozdanie finansowe?

Sprawozdanie finansowe sporządza się na ten sam dzień bilansowy i za ten sam rok obrotowy co sprawozdanie finansowe jednostki dominującej. Jeżeli ten sam dzień bilansowy nie może być przyjęty przez poszczególne jednostki grupy kapitałowej to konsolidacją można objąć sprawozdanie finansowe sporządzone za inny okres roczny niż rok obrotowy, ale pod warunkiem, że dzień bilansowy tych sprawozdań finansowych przypada nie wcześniej niż na 3 miesiące przed dniem bilansowym przyjętym dla grupy kapitałowej. Dotyczy to oczywiście także sprawozdań finansowych jednostek, dla których stosuje się metodę praw własności.

Jednostka dominująca powinna sporządzić skonsolidowane sprawozdanie finansowe nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego, na który jednostka dominująca sporządza roczne sprawozdanie finansowe. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami sporządza się w postaci elektronicznej oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. To sprawozdanie podpisuje kierownik jednostki dominującej oraz inne osoby odpowiedzialne za sporządzenie tego sprawozdania. Konsolidacja podlega też zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający jednostki dominującej, nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego, na który należy sporządzić roczne sprawozdanie finansowe jednostki dominującej. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe musi mieć także ściśle określony format – struktury logicznej udostępnianej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Kancelaria Magnet – rozumiemy wartość biznesu

Nasza Kancelaria specjalizuje się w badaniu sprawozdań finansowych i innych usługach atestacyjnych określanych wspólnym mianem audytu. W ramach naszej działalności dokonujemy badania jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych, przeglądów rocznych i śródrocznych sprawozdań finansowych, przeglądów ksiąg rachunkowych i rozliczeń podatkowych, badania współczynników zużycia energii elektrycznej oraz częściowego zwrotu akcyzy. Przeprowadzamy także audyty wykorzystania środków unijnych i innych dotacji, a także podejmujemy się wykonania kompleksowego due dilligence. Potrzebujesz pomocy w tym zakresie? Zapraszamy do kontaktu!