„Zawalony” termin badania sprawozdania finansowego – co robić?

Nie wszyscy idealnie wypełniają obowiązki wynikające z ustawy o rachunkowości. Niestety czasem po czasie okazuje się, że przegapione zostały terminy do dokonania określonych czynności. Tak może być chociażby w odniesieniu do badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta. Co wtedy zrobić? Na to pytanie odpowiadamy w naszym artykule.

Jaka jest rola biegłego rewidenta?

Badanie sprawozdania finansowego może być przeprowadzone wyłącznie przez profesjonalnego audytora, czyli wykwalifikowanego biegłego rewidenta. Biegły rewident w swojej pracy kieruje się etyką zawodową, która obliguje go do zachowania uczciwości, staranności, a także pełnego obiektywizmu. Jednocześnie audytor jest zobligowany do zachowania tajemnicy zawodowej. Co również istotne w kontekście wyboru biegłego rewidenta do wykonania badania sprawozdania finansowego – ta osoba nie może mieć żadnych powiązań z jednostką, której sprawozdanie finansowe bada. Chodzi tutaj zarówno o powiązania finansowe, zawodowe, ale i relacje osobiste.

Co grozi za niewykonanie badania?

Za niewykonanie badania sprawozdania finansowego grożą natomiast poważne konsekwencje. O tym powinien pamiętać przede wszystkim kierownik danej jednostki, który pełni funkcję zarządu. To on bowiem odpowiada za poprawne sporządzenie sprawozdania finansowego i przeprowadzenie obowiązkowego badania. Za swoje zaniechanie, niedopatrzenie czy inny rodzaj uchybienia skutkujący niezbadaniem sprawozdania finansowego w terminie ponosi pełną odpowiedzialność. Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy o rachunkowości – kto wbrew przepisom ustawy nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Jak ustala się wymiar kary?

W tym zakresie, w przypadku naruszenia art. 79 ust. 1 ustawy o rachunkowości, to właściwy naczelnik urzędu skarbowego ma prawo wnieść oskarżenie. Możliwy wymiar kary ustala się już na podstawie przepisów ustawy – Kodeks karny. Sąd uwzględnia też okoliczności konkretnej sprawy. Co jednak istotne, pozostaje absolutnie bez znaczenia, czy sprawozdanie zostało zatwierdzone czy nie. Warto wspomnieć także o tym, że naruszenie przepisów o rachunkowości może dodatkowo grozić odpowiedzialnością dyscyplinarną oraz cywilną. Jeżeli kierownik jednostki jest jednocześnie pracownikiem tej samej jednostki, to zaniedbanie w zakresie poddania sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, może stanowić poważne naruszenie obowiązków pracowniczych i być podstawą do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Co zrobić w przypadku spóźnienia?

Jeżeli już doszło do spóźnienia i sprawozdanie finansowe nie zostało zbadane w terminie, należy mimo wszystko jak najszybciej dopełnić ustawowych powinności. Raczej trudno liczyć na to, że kierownik jednostki nie poniesie żadnej kary. Im mniejszy zakres jego przewinienia tym jednak szansa na mniej bolesne zakończenie całej sprawy. Oczywiście na zbadanie sprawozdania finansowego jest jeszcze w tym roku czas. Ustawowy termin mija dopiero za dwa miesiące, ale należy pamiętać o tym, że biegły rewident też potrzebuje czasu na wykonanie badania. Poza tym kalendarze audytorów, w tym nasz, w maju są już niemal w całości wypełnione.

Niezbadanie sprawozdania finansowego a skutki dla wspólników

W kontekście terminowego zbadania sprawozdania finansowego warto też wspomnieć o skutkach dla wspólników spółki. Zgodnie z art. 53 ust. 3 ustawy o rachunkowości – podział lub pokrycie wyniku finansowego netto jednostek zobowiązanych, zgodnie z art. 64 ust. 1, do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający, poprzedzonego wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto, dokonany bez spełnienia tego warunku, jest nieważny z mocy prawa. Na przykładzie zatem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – wspólnik, który wbrew przepisom prawa lub postanowieniom umowy spółki otrzymał wypłatę, jest zobowiązany do jej zwrotu. Członkowie organów spółki, którzy ponoszą odpowiedzialność za taką wypłatę, odpowiadają natomiast za jej zwrot solidarnie ze wskazanym wyżej odbiorcą.

Co zrobić, gdy opóźnienie wyszło po roku?

Jeżeli przedsiębiorcy dowiedzieli się o niezbadaniu sprawozdania finansowego dopiero po roku, dwóch czy dłuższym czasie, sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. Wówczas także należy zwrócić się do biegłego rewidenta. On natomiast może posiłkować się nieobowiązującą już Konsultacją Krajowej Izby Biegłych Rewidentów z czerwca 2016 r. Obejmuje ona trzy kroki. Po pierwsze poinformowanie jednostki o stwierdzonych naruszeniach prawa, tj. braku poddania sprawozdania obowiązkowemu badaniu, konsekwencjach dla kierownika jednostki i wspólników. Po drugie uzyskanie pisemnego stanowiska kierownika jednostki dotyczącego przyczyn naruszenia. Po trzecie przeprowadzenie analizy okoliczności i ocenienie potencjalnego ryzyka występującego zarówno po stronie jednostki, jak i podmiotu uprawnionego do badania. Ostatecznie audytor dokona oceny czy sprawozdanie finansowe jako całość nie zawiera jakiegoś istotnego zniekształcenia. W takim przypadku zamieści w opinii wyłącznie objaśnienie dotyczące zaistniałego naruszenia prawa.

Kancelaria Magnet – rozumiemy wartość biznesu

Jeżeli w Twojej firmie doszło do spóźnienia i przegapiono termin badania sprawozdania finansowego, zapraszamy do kontaktu. Postaramy się wspólnie zaradzić tej sytuacji. Specjalizujemy się w badaniu sprawozdań finansowych i innych usługach atestacyjnych określanych mianem audytu.